Yaz mevsimi güneşli günler, tatiller ve deniz keyfiyle birlikte gelir. Ancak güneşin keyfini çıkarırken dikkatli olunmazsa, sağlık açısından ciddi riskler de doğabilir. Özellikle güneş yanığı ve daha tehlikeli bir durum olan güneş çarpması, yaz aylarında en sık karşılaşılan sorunlardandır.
Peki güneş yanığı ile güneş çarpması arasındaki fark nedir? Belirtileri nelerdir ve nasıl korunabiliriz?
Güneş Yanığı Nedir?
Güneş yanığı, cildin uzun süre ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalması sonucu oluşan yüzeysel bir cilt hasarıdır. Genellikle açık tenli bireylerde daha yaygındır. İlk belirtiler genellikle güneşe maruz kaldıktan birkaç saat sonra ortaya çıkar.
Güneş Yanığının Belirtileri:
Ciltte kızarıklık ve sıcaklık hissi
Hassasiyet ve dokunmaya karşı ağrı
Soyulma ve kabuklanma
Kaşıntı
Ağır vakalarda su toplayan kabarcıklar
Güneş yanığı genellikle birkaç gün içinde iyileşir; ancak cilt uzun vadede zarar görebilir. Özellikle sık tekrarlayan yanıklar, cilt yaşlanmasını hızlandırır ve cilt kanseri riskini artırabilir.
Güneş Yanığına Ne İyi Gelir?
Aloe vera jeli: Serinletici ve yatıştırıcı etkisi vardır.
Soğuk duş veya kompres: Cildi rahatlatır.
Nemlendirici krem: Cildin su kaybını azaltır.
Su tüketimi: Vücut nemini destekler.
Yoğurt veya süt: Geçici serinlik sağlayabilir ancak uzun vadede dermatologlar tarafından önerilmez.
Güneş Çarpması Nedir?
Güneş çarpması, vücut ısısının aşırı yükselmesi sonucu oluşan ve ciddi sonuçlar doğurabilen bir durumdur. Terleme mekanizmasının bozulmasıyla vücut kendini soğutamaz ve bu da organların işleyişini olumsuz etkiler.
Güneş Çarpmasının Belirtileri:
39°C üzeri yüksek ateş
Bilinç bulanıklığı, sersemlik
Mide bulantısı, kusma
Hızlı kalp atışı
Kuru ve sıcak cilt
Baş ağrısı, kas krampları
Güneş Çarpmasına Ne Yapılmalı?
Kişi serin ve gölgeli bir yere alınmalı
Giysileri gevşetilmeli veya çıkarılmalı
Baş, boyun ve koltuk altlarına soğuk kompres uygulanmalı
Bilinci kapalıysa ağızdan sıvı verilmemeli
En kısa sürede sağlık kuruluşuna ulaştırılmalı
Güneşten Korunma Yöntemleri
Güneş kremi kullanın: En az SPF 30 faktörlü, UVA ve UVB korumalı olmalı.
Koruyucu giysiler giyin: Açık renkli, pamuklu ve bol giysiler tercih edin.
Geniş şapka ve UV filtreli gözlük kullanın.
11:00 – 16:00 saatleri arasında güneşe çıkmamaya çalışın.
Günde en az 2-2,5 litre su için.
Kimler Daha Fazla Risk Altında?
Bebekler ve küçük çocuklar
65 yaş üstü bireyler
Kalp hastalığı, tansiyon ve diyabet gibi kronik rahatsızlığı olanlar
Aşırı alkol veya kafein tüketenler
Sporcular veya açık alanda çalışanlar
Güneşin zararlı etkilerinden korunmak, bilinçli davranışlarla mümkündür. Güneş yanığı ve güneş çarpması gibi sağlık sorunları, basit önlemlerle tamamen önlenebilir. Yaz aylarında kendinizi ve sevdiklerinizi korumak için mutlaka güneşten korunma yöntemlerini uygulayın ve riskli saatlerde dışarı çıkmamaya özen gösterin.